ارزيابی سميت

ارزيابی سميت

بررسي اجمالی

ارزيابی سميت ، ارزيابي ريسك محيط زيست كه در اينجا استفاده مي شود، فرآيندي است كه ارزيابي ريسك در گياهان، حيوانات يا انسان ها را به عنوان نتيجه در معرض قرار گرفتن طيف مخاطرات زيست محيطي پوشش مي دهد. مديريت ريسك اشاره به مراحل تصميم گيري شامل ارزشيابي ريسك و درمان ريسك دارد.
روش شامل تحليل مخاطرات يا منابع مضر و چگونگي اثرات آن بر جمعيت هدف و مسيرهاي ممكن دسترسي مخاطره به جمعيت هدف حساس است. اين اطلاعات سپس تركيب مي شوند تا تخميني از اندازه احتمال و ماهيت خسارت ارائه دهند.

كاركرد ارزيابی سميت 

اين فرآيند براي ارزيابي ريسك گياهان، حيوانات و انسانها استفاده مي شود كه در معرض مخاطراتي مانند شيميايي، ميكروارگانيسم يا ديگرگونه ها قرار دارند.
جنبه هاي روش شناسي، مانند تحليل مسير كه راه هاي مختلف كه هدف مي تواند در معرض منبع ريسك قرار بگيرد را بررسي مي كند. مي تواند فراتر از سلامت انسان و محيط زيست تعميم يابد و در سراسر طيف وسيع محدوده هاي ريسك متفاوت و در شناسايي درمان براي كاهش ريسك استفاده شود.

ورودی ها ارزيابی سميت 

اين روش به داده هاي مناسب در مورد ماهيت و مشخصات مخاطرات، حساسيت جمعيت (جمعيت ها) هدف و راه هاي تعامل اين دو نياز دارد. اين داده ها معمولاً بر پايه تحقيقات، آزمايشگاهي يا اپيدمولوژيك، هستند.

فرآيند ارزيابی سميت 

رويه به شرح زير است:

الف) فرموله كردن مسئله- اين شامل تعيين اهداف ارزيابي با تعريف طيف جمعيت هدف و انواع مخاطرات مورد انتظار است.

ب) شناسايي مخاطرات- اين شامل شناسايي كليه منابع ممكن خسارت براي جمعيت هدف، از مخاطراتي است كه در حيطه مطالعه هستند. شناسايي مخاطرات معمولاً متكي بر دانش تخصصي و بررسي ادبيات است؛

ت) تحليل مخاطره– شامل درك ماهيت مخاطره و چگونگي تأثير آن بر هدف است. براي مثال، در معرض اثرات شيميايي قرار گرفتن انسان، ميتواند شامل سميت حاد و مزمن، پتانسيل آسيب به DNA ،علّت بالقوه سرطان يا نقايص مادرزاد باشد. براي هر اثر خطرناك، مقدار اثرات (پاسخ ها) با ميزان مخاطرهاي كه هدف در معرض آن قرار گرفته (دز) مقايسه مي شود و اگر
ممكن است مكانيسمي كه اين اثر را توليد مي كند، شناسايي ميشود. سطوحي كه در آن هيچ اثر قابل مشاهدهاي وجود ندارد (NOEL) و سطحي كه هيچ اثر جانبي قابل مشاهده نيست (NOAEL) مشخص مي شود. در شرايطي اين ها به عنوان معيارهايي براي پذيرش ريسك استفاده مي شود.

براي خطرات شيميايي، نتايج آزمون براي استخراج منحني دز- پاسخ استفاده مي شود؛ مانند نمونه اي كه در شكل ب.1 نشان داده شده است. اين نتايج معمولاً از آزمايش روي حيوانات يا از سيستم هاي آزمايشگاهي مانند بافت يا سلول كشت شده استخراج ميشوند.
اثرات ديگر خطرات مانند ميكروارگانيسم ها يا گونه هاي شناخته شده مي توانند از داده هاي موجود و مطالعات اپيدمي تعيين شوند. ماهيت روابط بيماري ها و سموم با هدف تعيين مي شوند و احتمال مشخص سطح خسارت كه در معرض خطر خاص قرار مي گيرند، تخمين زده مي شود.

ث) تحليل موقعيت – اين مرحله تعيين مي كند چگونه ماده خطرناك يا باقي مانده هاي آن و با چه ميزاني مي توانند به جمعيت هدف حساس برسند. اغلب شامل تحليل مسير، علل مختلف ايجاد مخاطره، موانعي كه مي تواند از دسترسي آن به هدف جلوگيري كند و عواملي مؤثّر بر موقعيت قرارگيري هستند. براي مثال، با درنظر گرفتن ريسك پخش شيميايي، تحليل موقعيت مي تواند شامل ميزان ماده شيميايي پخش شده، راه ها و شرايطي كه انسان ها و حيوانات به صورت مستقيم در معرض قرار مي گيرد، چه ميزان از عمر باقي مانده گياهان مي كاهد، سرنوشت محيط زيست از سموم كه به زمين مي رسند، نحوه تجمع در جانوران يا ورود به آب هاي زيرزميني باشد. در ايمني زيست محيطي، تحليل مسير ممكن است شامل چگونه سم مي تواند به محيط وارد شود، مي تواند وارد محيط زيست شود، مستقر شود و گسترش يابد.

ج) مشخصات ريسك – در اين مرحله، اطلاعات از تحليل مخاطره و تحليل موقعيت با هم جمع مي شوند تا احتمال پيامد خاصي هنگامي كه اثرات از كليه راه ها تركيب مي شود را تخمين زند. اگر تعداد زيادي مخاطره يا مسير موجود بود، غربالگري اوليه انجام شود و تحليل مخاطرات و موقعيت دقيق تر و خصوصيات ريسك در سناريوهاي ريسك بالاتر انجام مي پذيرد.

خروجي ها

به طور معمول خروجي، شاخص سطح ريسك از در معرض قرار گرفتن هدف خاصي در  مقابل خطر مخصوص در زمينه مرتبط است. ريسك مي تواند كمي، نيمه كمي يا كيفي بيان شود. براي
مثال، ريسك سرطان اغلب به صورت احتمال كمي بيان مي شود، شخص ممكن است سرطان بگيرد اگر بيشتر از دوره مشخصي در معرض آلودگي خاص قرار بگيرد. تحليل نيمه كمي ممكن است براي استخراج شاخص آلودگي يا سم خاصي به كار رود و نتيجه كيفي مي تواند سطح ريسك (بالا، متوسط، كم) يا شرح داده هاي عملي از شرايط احتمالي باشد.

نقاط قوت و محدوديت ها

نقطه قوت اين تحليل اين است كه درك بسيار دقيق از ماهيت مسئله و عوامل افزايش دهنده ريسك را ارائه مي كند.
تحليل مسير، ابزاري مفيد براي كليه سطح خطرات است و اجازه شناسايي چگونگي و كجايي بهبود كنترل هاي ممكن يا ايجاد كنترل جديد را مي دهد.
با اين حال، نياز به داده هاي مناسب كه اغلب در دسترس نيستند يا سطح بالايي از عدم اطمينان همراه اين روش است. براي مثال، منحني دز-پاسخ كه از قرارگيري حيوانات در سطح بالاي خطر ايجاد شده است برون يابي مي شود تا تخمين اثر آلودگي با سطح پايين بر انسان به دست آيد و مدلهاي گوناگوني براي اين امر وجود دارد. وقتي كه محيط زيست هدف اصلي است و خطرات شيميايي نيستند، داده هاي مرتبط مستقيم با شرايط مخصوص مطالعه مي توانند محدود باشند.