بررسي اجمالی تحليل هزينه سود (CBA)
تحليل هزينه سود مي تواند براي ارزشيابي ريسك استفاده شود در شرايطي كه براي انتخاب بهترين يا بيشترين گزينه مناسب مجموع هزينه هاي مورد انتظار در مقابل مجموع سودهاي مورد انتظار وزن دهي شود. اين بخش ضمني بسياري از سيستم هاي ارزشيابي ريسك است. اين روش مي تواند كيفي يا كمي و يا شامل تركيبي از اجزا كيفي يا كمي باشد. CBA كمي، ارزش پولي كليه هزينه ها و كليه سودها را براي كليه ذي نفعان كه در حيطه مطالعه هستند جمع مي كند و در دوره هاي زماني كه هزينه ها يا سودها جمع مي شود تنظيم مي شود. ارزش خالص فعلي (NPV) كه توليد مي شود ورودي براي تصميم گيري در مورد ريسك است. NPV مثبت مطابق با فعاليتي است كه در حالت نرمال آن فعاليت بايد رخ دهد. با اين حال براي بعضي از ريسك هاي منفي، مخصوصاً وقتي شامل ريسك هاي زندگي انسان يا آسيب به محيط زيست باشد اصل ALARP ممكن است اجرا شود. اين روش ريسك را به سه ناحيه تقسيم مي كند: بالاترين سطح كه ريسك هاي منفي غيرقابل تحمل هستند و بجز در شرايط غيرمعمول نبايد نگهداري شوند؛ پايين ترين سطح كه ريسك ها ناچيز هستند و فقط نياز است كه پايش شوند تا تضمين شود كه كم باقي مي مانند؛ و باند وسط كه ريسك پايين ترين مقدار ممكن (ALARP) را ايجاد مي كنند. براي ريسك هاي پايين تر از اين ناحيه، ممكن است تحليل هزينه/سود دقيق اجرا شود اما وقتي ريسك ها نزديك به ناحيه غيرقابل تحمل مي شوند، از اصل ALARP انتظار مي رود كه درمان رخ خواهد داد مگر آنكه هزينه هاي درمان به شدت با سود به دست آمده نامناسب باشد.
كاركرد
تحليل هزينه سود مي تواند براي تصميم گيري بين گزينه هاي شامل ريسك مورد استفاده قرار بگيرد.
براي مثال:
- ورودي براي تصميم در مورد اينكه ريسك بايد درمان شود،
- براي تفاوت هاي بين و تصميم در مورد بهترين حالت درمان ريسك،
- براي تصميم بين دوره هاي مختلف فعاليت.
ورودي ها
ورودي ها شامل اطلاعات هزينه و سود مرتبط با ذي نفعان و عدم اطمينان هاي اين هزينه ها و سودها است. هزينه ها و سودها محسوس و غيرمحسوس بايد در نظر گرفته شود. هزينه ها شامل منابع مصرف شده و نتايج منفي، سودها شامل نتايج مثبت است. از نتايج منفي پرهيز مي شود و منابع حفظ مي شوند.
فرآيند
ذي نفعاني كه شناسايي مي شوند ممكن است كساني باشند كه هزينه مي كنند يا سود دريافت مي كنند. در تحليل هزينه/سود كامل، كليه ذي نفعان حضور دارند.
كليه سودها و هزينه هاي مستقيم و غيرمستقيم كليه ذي نفعان مرتبط براي گزينه ها بايد درنظرگرفته و شناسايي شوند. سودهاي مستقيم آن هايي هستند كه مستقيماً از انجام فعاليت ناشي مي شود، در حالي كه منافع غيرمستقيم يا فرعي آن هايي هستند كه تصادفي هستند اما ممكن است در تصميم گيري با اهميت باشند. مثال سود غيرمستقيم شامل بهبود اعتبار، رضايت كاركنان و «آرامش ذهني» است. (اغلب اين ها در تصميم گيري سنجيده مي شود).
هزينه هاي مستقيم آن هايي هستند كه مستقيماً از انجام فعاليت ناشي مي شوند. هزينه هاي غيرمستقيم شامل هزينه هاي اضافه، فرعي و هدر رفته هستند. ازدست دادن ابزار، انحراف در مديريت زمان يا دور شدن سرمايه ها از ديگر روش هاي بالقوه سرمايه گذاري از اين موارد هستند. هنگامي تحليل هزينه/سود براي تصميم در مورد درمان ريسك اجرا مي شود، هزينه و سودها براي درمان ريسك و همراه با ريسك بايد در نظر گرفته شود.
در تحليل هزينه/سود كمي، هنگامي كه كليه هزينه ها و سودهاي محسوس و غيرمحسوس شناسايي شد، ارزش پولي به كليه هزينه ها و سودها اختصاص داده مي شود (شامل هزينه ها و سودهاي غيرمحسوس). چندين روش استاندارد براي اين وجود دارد كه شامل رويكرد «تمايل به پرداخت» و استفاده از عناصر عملياتي است. اگر هزينه در دوره زماني مشخص كوتاهي (براي مثال يك سال) شد و سودها در زمان طولاني بعد از آن اتفاق افتاد، كه اغلب اتفاق مي افتد، به صورت معمول نياز است كه سودها به «پول روز» تبديل شود و مقايسه اي معتبر حاصل شود. كليه هزينه ها و سودها به ارزش روز بيان مي شوند. كليه هزينه ها و سودها با ارزش روز براي كليه ذي نفعان تركيب مي شود و ارزش خالص فعلي (NPV) را توليد مي كند. NPV مثبت نشان از اين دارد كه فعاليت سودآور است. نسبت سود به هزينه در ب 30,5 استفاده شده است.
اگر عدم اطمينان درباره سطح هزينه ها و سودها وجود داشته باشد، هركدام مي تواند مطابق با احتمالات خودشان سنجيده شوند.
در تحليل هزينه/سود كيفي هيچ تلاشي براي پيدا كردن ارزش پولي براي پيدا كردن هزينه ها و سودهاي غيرمحسوس صورت نمي گيرد و ترجيحاً خلاصه اي از هزينه ها و سودها، روابط و ارتباط بين هزينه ها و سودهاي متفاوت كه كيفي هستند، فراهم مي شود.
تكنيك مرتبط تحليل هزينه-اثربخشي است. اين روش فرض مي كند كه سود يا نتيجه مشخصي مطلوب است و چندين روش جايگزين براي حاصل شدن آن وجود دارد. تحليل فقط به هزينه ها و ارزانترين روش حاصل شدن سودها توجه دارد.
خروجي ها
خروجي تحليل هزينه/سود اطلاعات مرتبط با هزينه و سود گزينه ها و فعاليت هاي مختلف است. اين ممكن است به صورت كمي و ارزش خالص فعلي (NPV) نرخ بازگشت داخلي IRR يا
نسبت ارزش فعلي سودها به ارزش فعلي هزينه ها بيان شود. به صورت كيفي نتايج معمولاً جدولي است كه هزينه ها و سودها را براي انواع هزينه و سود مقايسه مي كند و بيشترين توجه را به ارتباط ها دارد.
نقاط قوت و محدوديت ها
نقاط قوت تحليل هزينه/سود شامل موارد زير است:
- اجازه مي دهد هزينه ها و سودها با يك واحد متريك (پول) مقايسه شود؛
- شفافيت را براي تصميم گيري فراهم مي كند؛
- نياز به جمع آوري اطلاعات دقيق براي كليه جنبه هاي ممكن تصميم گيري دارد. مي تواند در نبود اطلاعات و همچنين ارتباط با دانش ارزشمند باشد.
محدوديت ها شامل موارد زير است:
- CBA كمي مي تواند محصول اعداد چشم گير متفاوت، وابسته به روش استفاده شده براي تخصيص ارزش اقتصادي به سودهاي غيراقتصادي باشد؛
- در بعضي از كاربردها بسيار دشوار است كه نرخ ارزش براي هزينه ها و سودهاي آينده مشخص كنيم؛
- تخمين مزاياي متعلق به جمعيت بزرگ دشوار است، مخصوصاً مزايايي كه مربوط به كالاهايي هستند كه در بازار تبادل نمي شوند؛
- در عمل تخفيف به معناي آن است كه سود به دست آمده در آينده دراز مدت وابسته به نرخ تخفيف انتخاب شده تأثير كمي بر تصميم گيري دارد. روش براي درنظرگيري ريسك هاي مؤثّر بر توليدات آينده، نامناسب خواهد بود مگر آنكه نرخ تخفيف خيلي پايين يا صفر تعيين شود.
